Eric Westerhuis werkt als omgevingsmanager bij ProRail
Hij maakt deel uit van een team dat werkt aan de implementatie van de Omgevingswet. Zijn focus ligt vooral op het inzichtelijk maken van de participatieverplichtingen. Met een speciaal hiervoor ontwikkeld webinar verspreidt hij die inzichten door zijn organisatie.
Kun je iets vertellen over het webinar?
Het webinar bestaat uit theorie en een interactief deel waarin we in gesprek gaan over specifieke projecten. Participatie wordt een ‘actief recht’, maar wat betekent dat? Welke zaken of werkwijzen moet je dan aanpassen in je project? Welke kansen zie je? Ook reiken we tools aan waar deelnemers mee aan de slag kunnen. Een van de methoden om participatie vorm te geven is value engineering. Kort gezegd komt dat neer op het methodisch zoeken naar meerwaarde voor meerdere partijen. We ontwikkelen momenteel ook een webinar waarin we deze methode verder verdiepen specifiek in samenhang met de participatieverplichtingen in de Omgevingswet.
Wat heb je geleerd tijdens het geven van het webinar?
Uit de pilot van het webinar bleek dat deelnemers tevreden zijn over de diepgang en interactie. Ook bleek dat een effectief groepsgesprek mogelijk is met 10 tot 15 deelnemers. Het mooiste is dat collega’s aangaven dat het webinar hen prikkelde om met hun eigen projectteam aan de slag te gaan. De energie die we hebben gestoken in de voorbereiding werpt haar vruchten af. Zo is het ook met participatie in de Omgevingswet. Door te investeren in een gezamenlijk plan aan de voorkant, heb je uiteindelijk minder weerstand en boek je sneller resultaat.
Welke invloed heeft de Omgevingswet op je eigen werk?
Heel praktisch: vanuit de participatieverplichtingen in de Omgevingswet hebben we bij projecten eerder in een traject een andere aanpak en daarmee meer tijd en capaciteit nodig. Denk aan een opdracht om een bestaand spoor te verdubbelen. Gechargeerd kiezen we nu voor de financieel doelmatige oplossing, waarbij we 1 op1 de gevolgen van ons plan ‘compenseren’: bijvoorbeeld zelf een slootje verleggen. Wat de Omgevingswet vraagt, is de boer, de gemeente en het waterschap aan tafel krijgen voor een gesprek over de gezamenlijke opgaven, wensen, problemen en kansen voordat je je plan maakt. En dan levert dat misschien wel een andere wateroplossing op, die beter past in de toekomstplannen van alle betrokkenen.
Eric’s tips voor iedereen die te maken krijgt met participatie
- Stel jezelf de vraag wat je ervan weerhoudt om samen met andere partijen een beter plan te maken.
- Organiseer je eigen advies: laat je spiegelen of organiseer op een andere manier een review op je aanpak omgevingsmanagement: waar kan het nog beter?
- Participatie volgens de Omgevingswet vereist een ‘gelijkwaardige informatiepositie’: dat partijen beschikken over dezelfde informatie om mee te kunnen denken. Denk nu al na over welke voor jezelf wellicht gevoelige zaken – zoals bodemvervuiling, kosten, milieuaspecten – je wilt, mag en/of kan delen in het planproces?
Het gaat erom dat we – waar mogelijk en zinvol – vooraf met elkaar kijken naar wensen, budgetten en integrale, duurzame oplossingen: op gelijkwaardige basis en op zoek naar de win-win! We moeten intensiever vooraf met partijen gaan praten over hoe opgaven te bundelen tot betere plannen. In plaats van de door ons bedachte ‘eenzijdige’ oplossing voor ons ‘eenzijdige doel’ te gaan afstemmen. Wat helemaal niet wil zeggen dat je in zo’n traject je eigen doel moet aanpassen, technische eisen zou moeten loslaten, meer geld zou moeten meebrengen of zelf minder te zeggen zou hebben over wat je besluit.
‘We moeten intensiever vooraf met partijen gaan praten over hoe opgaven te bundelen tot betere plannen. In plaats van de door ons bedachte ‘eenzijdige’ oplossing voor ons ‘eenzijdige doel’ te gaan afstemmen’.
Wat heb je zelf gedaan om je hierop voor te bereiden?
Met de ontwikkeling van het webinar en mijn betrokkenheid bij de implementatie van de wet heb ik veel kennis opgedaan. Daarbij hoefde ik het wiel niet opnieuw of alleen uit te vinden. Zo ontwikkelden we samen met Neerlands Diep en Rijkswaterstaat de participatiespiegel. Hier kun je een project inbrengen waar mensen van andere organisaties, de spiegelaars, vragen over stellen en over meedenken. Een goede manier om samen het bij participatie zo onmisbare maatwerk te creëren. Ook trek ik intensief samen op met het team dat binnen Rijkswaterstaat bezig is met de implementatie van de Omgevingswet, ook op het vlak van participatieverplichtingen.