Henk Pasveer werkt als programmamanager veranderopgave Omgevingswet bij de NS.
De Omgevingswet bundelt en moderniseert de wetten voor de leefomgeving. Iedereen – van individuele burgers tot overheid en bedrijfsleven – die op een of andere manier in die leefomgeving actief is, krijgt met deze nieuwe wet- en regelgeving te maken. De NS is zo’n organisatie. Hoe bereidt zij zich voor op de komst van de nieuwe wet?
‘Mensen voelen zich eigenaar van de veranderopgave’
“We krijgen op verschillende manieren met de nieuwe wet te maken”, vertelt Henk Pasveer. “Als deelnemer aan participatieprocessen bijvoorbeeld. Wanneer een gemeente in de buurt van een station ergens iets gaat bouwen dat invloed op het station en/of stationsomgeving heeft, dan maken wij in het participatietraject onze zienswijze kenbaar. Maar onze eigen activiteiten hebben natuurlijk ook impact op de leefomgeving: we bouwen op en rondom stations en realiseren en verbouwen werkplaatsen, verrichtten milieubelastende activiteiten op emplacementen et cetera. Dan hebben we dus als initiatiefnemer met de Omgevingswet te maken. Eén van de aandachtspunten is bijvoorbeeld dat bouwprojecten als gevolg van de verplichte participatie meer afstemming zullen vragen met belanghebbenden zoals gemeenten en omwonenden.”
Lijnorganisatie blijft verantwoordelijk voor veranderopgave
De staande organisatie – de lijn – is vanaf het allereerste begin betrokken bij de voorbereiding op de Omgevingswet, maakt Pasveer duidelijk. “In feite dagen we iedereen uit om zich te verdiepen in de nieuwe wet en te onderzoeken wat deze betekent voor het werk dat iemand doet. Of die persoon nu ontwikkelaar is van een stationsgebied, of een nieuwe werkplaats bouwt. Om die betrokkenheid praktisch handen en voeten te geven, hebben we ambassadeurs aangesteld met kennis van zaken die de mensen uit de lijn vertegenwoordigen. Sommige organisaties kiezen ervoor om ‘los’ van de staande organisatie uit te dokteren wat zo’n veranderopgave allemaal met zich meebrengt en dan op bepaalde momenten verbinding te zoeken met die staande organisatie om de resultaten terug te koppelen. De gedachte achter onze aanpak is dat wanneer de lijn zelf verantwoordelijk is en blijft voor die veranderopgave er meer commitment ontstaat. Mensen voelen zich eigenaar van de veranderopgave. Als programmateam Veranderopgave zetten we vooral de grote lijnen uit, brengen mensen bij elkaar en faciliteren we.”
Impactanalyses
Om in kaart te brengen wat er door de komst van de nieuwe wet concreet verandert voor de NS is gestart met zogeheten impactanalyses voor verschillende thematische terreinen binnen het werkveld van de NS. “Denk bijvoorbeeld aan thema’s als ‘stations- en gebiedsontwikkeling’, ‘nieuwbouw werkplaatsen’, ‘geluidsproductie op emplacementen’, of aan het effect van onze activiteiten op bodem en ondergrond”, vertelt Pasveer.
“Neem het thema ‘geluid op emplacementen’. Als je de treinen op zo’n emplacement verplaatst maakt dat geluid en die geluidsbelasting moet aan bepaalde wettelijke regels en eisen voldoen. Onder de huidige regelgeving is het zo dat ProRail daar vergunningen voor aanvraagt. Onder de Omgevingswet verandert de rolverdeling en worden wij zelf verantwoordelijk voor het aanvragen van een vergunning. Daar moeten we ons dus op voorbereiden.”
Programmalijnen
Het maken van die impactanalyses was een eerste stap, vertelt Pasveer. “Op basis daarvan hebben we een plan van aanpak opgezet en programmalijnen benoemd. Voorbeelden van programmalijnen zijn onder andere ‘geluid op emplacementen’ en ‘veranderende verplichtingen op het gebied van energiebesparing’ in het kader van duurzaamheid. Daarbinnen verdiepen we verder wat die impact van de Omgevingswet op verschillende aspecten van ons werk nu precies is en wat dat bijvoorbeeld voor consequenties heeft voor onze werkprocessen. Zo ontstaat voor alle betrokkenen een precies en integraal beeld van wat de verandering inhoudt. Dat kan vervolgens betekenen dat we straks andere werkwijzen moeten ontwikkelen. Bijvoorbeeld als het gaat om het aanvragen van nieuwe vergunningen of aanvullingen op bestaande vergunningen rond milieu- en andere omgevingszaken. En zo’n nieuwe werkwijze moeten we dan ook beschrijven en een plek geven in het kwaliteitssysteem waarmee we als NS werken.”
Opleiding en training
Een van de programmalijnen heeft een meer overkoepelend karakter en richt zich op het ontwikkelen van kennis en vaardigheden door opleiding en training om straks in de praktijk met de nieuwe wet te kunnen werken. “Die programmalijn staat met stip op nummer één. Binnen de NS hebben we een juridische afdeling ‘Legal’ en bij de juristen was natuurlijk al veel kennis over de Omgevingswet aanwezig. Maar om echt in de praktijk met de wet uit de voeten te kunnen, was er nog een slag nodig. Ik ben in eerste instantie bij een flink aantal organisaties langs geweest die al langer met de voorbereiding op de wet bezig waren; gemeenten bijvoorbeeld en ProRail en Rijkswaterstaat. Daar heb ik de lessons learned opgehaald. We kunnen natuurlijk veel leren van de manier waarop andere organisaties zo’n veranderopgave aanpakken. Een leerpunt is onder meer dat het bewust organiseren van de informatievoorziening en het beheren van data voor bouwprojecten van cruciaal belang is. Tegelijkertijd maakte de rondgang langs andere organisaties duidelijk dat we een kennisachterstand hadden. Daar zijn we vervolgens mee aan de slag gegaan, onder meer door via het leercentrum van de NS opleidingen beschikbaar te stellen voor de verschillende doelgroepen. Daarbij maken we overigens ook dankbaar gebruik maken van de opleidingsmaterialen van ProRail.”
Lerende organisatie
“Het mooie is”, vervolgt Pasveer, “dat in feite iedereen binnen de NS – juist omdat de organisatie als geheel bij de veranderopgave betrokken is – ook bijdraagt aan het ontwikkelen van kennis. We doen het met elkaar en we delen onze ervaringen. We hebben bijvoorbeeld een Omgevingswetportaal ingericht. Daar brengen we de workshops onder die we organiseren. Ook krijgt de kennis die we per thema met elkaar ontwikkelen daar een plek. De hele organisatie heeft toegang tot dat portaal. In feite geven we daarmee de lerende organisatie vorm. Ik denk dat dat één van de redenen is waarom de voorbereiding op de Omgevingswet binnen de NS als heel positief wordt ervaren.”
Laden ...